transvestic disorder - travesti bozukluğu / karşıgiyim bozukluğu

diğer cinse özgü kıyafetleri giymekten sürekli bir şekilde yoğun cinsel keyif almaya, cinsel olarak uyarılmaya ya da cinsel arzu duymaya ilişkin hayalleri (fantasy), dürtü veya davranışları içerir. Transvestik fetişizmde, cinsel uyarılmaya, kıyafetin kendisi, dokusu ya da kumaşı yol açar. Otojinefelide, cinsel uyarılmaya, vakanın kendini kadın olarak düşünmesi veya kadın gibi görünmesi yol açar. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS konusunda bilgi olmadığı belirtilmektedir. Prevalens erkekte düşük (%3), kadınlarda ise çok daha da düşük olarak tahmin edilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Başlıca risk faktörleri arasında travmatik beyin hasarı, DEMANS, EPİLEPSİ, TOURETTE BOZUKLUĞU, NÖROBİLİŞSEL BOZUKLUKLAR (örn., Parkinson demansı) vardır. Temporal lob patolojileri özelikle kritiktir. Çevresel bir risk faktörü, 1.5-5 yaş aralığındaki öğrenme geçmişi olup klasik koşullama yoluyla fetiş nesnesinin haz tepkisiyle eşleşmesini içerir. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Cinsel Bozukluklar ve Cinsel Kimlik Bozuklukları/Parafililer’de Transvestik Fetişizm olarak yer alır. DSM-5’te, Parafili Bozuklukları ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu: F65.4). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: Vaka travestik eğilimleri nedeniyle rahatsızlık hissi ve ilişkisel sorunlar yaşıyorsa, tedavi uygulanır. 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler, davranışçı terapiler (örn., gevşeme, sistematik duyarsızlaştırma, örtük duyarlılık geliştirme), problem çözme ve sosyal beceri eğitimi, destek grupları gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Seçici serotonin geri alımı inhibitörleri (SSRIs; örn., fluoxetine, escitalopram) kullanılır. Cinsel dürtüleri baskılamak amacıyla testosteron düzeyini düşüren antiandrojen ilaçlar (örn., goserelin acetate, leuprolide acetate) da, vakanın onayını almak koşuluyla, kullanılabilir. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: gözetlemecilik bozukluğu, göstermecilik bozukluğu, sürtünmecilik bozukluğu, cinsel mazoşizm bozukluğu, cinsel sadizm bozukluğu, pedofili bozukluğu, fetişizm bozukluğu, tanımlanmış diğer bir parafili bozukluğu, tanımlanmamış parafili bozukluğu