Tourette's disorder - Tourette bozukluğu

18 yaş öncesinde ortaya çıkan; sıklığı azalıp çoğalan, ancak başlangıcı itibarıyla bir yıldan fazla sürmüş olan; ani, kısa, aralıklı, istemdışı veya yarı-istemli; çoklu motor TİK ve bir veya daha fazla sessel tiki içerir. Motor ve sessel tikler basit ya da karmaşık olabilir. SÜREGİDEN MOTOR YA DA SESSEL TİK BOZUKLUĞU’ndan farklı olarak sessel ve motor tikler bir arada bulunabilir ya da bulunmayabilir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te okul çağı çocukları için PREVALENS 3-8/1,000 olarak verilmektedir. Erkek çocuklardaki bozukluğun kızlardakine oranı 2-4:1’dir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Biyolojik ve genetik faktörler etkilidir. Kalıtsal olarak tek yumurta ikizlerinin her ikisinde Tourette bozukluğunun görülme oranı %56-77’dir. Risk faktörleri arasında annenin gebelik sırasında sigara ve/veya alkol kullanması, geçirdiği enfeksiyonlar, erken doğum, 1.5 kg altında doğum ağırlığı, vakanın beyin yapı ve işlevlerinde farklılıklar vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Genellikle İlk Kez Bebeklik, Çocukluk ya da Ergenlik Döneminde Tanısı Konan Bozukluklar/Tik Bozuklukları’nda Tourette Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Nörogelişimsel Bozukluklar ana tanı kategorisi, Tik Bozuklukları türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F95.2). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. farmakoterapi: Antihipertansifler (örn., clonidine, guanfacine; beta blokerleri: örn., propranolol, acebutolol, atenolol), tipik antipsikotikler (örn., pimozide, haloperidol) ve atipik antipsikotikler (örn., risperidone, olanzapine, sulpride, ziprasidone, aripiprazole) kullanılır. 2. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada sosyal beceri eğitimi, uğraş terapisi ve aile eğitimi gibi destekleyici teknikler uygulanır. [Tanımlayan/açıklayan: Fransız tıp doktoru Jean Marc Gaspard Itard (1825; 1774-1838), Fransız nörolog Georges Gilles de la Tourette (1885; 1857-1904)]. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: süregiden motor ya da sessel tik bozukluğu, geçici tik bozukluğu, tanımlanmış diğer bir tik bozukluğu, tanımlanmamış tik bozukluğu