obsessive-compulsive personality disorder - obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu / takıntılı-zorlantılı kişilik bozukluğu

erken yetişkinlik döneminde başlayıp süreklilik gösterir. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ve bulgular arasında a. düzen, ayrıntı, kural ve listeler içinde, yaptığı işin amacını unutacak kadar kaybolma; b. başladığı işi bitirmesine engel olacak kadar mükemmeliyetçi davranma; c. sosyal yaşantısından vazgeçecek kadar işe ve üretkenliğe kendini adama; d. ahlak, etik ve değerler konusunda aşırı titiz, dikkatli ve katı olma; e. herhangi bir maddi ya da manevi bir değeri olmasa da eskimiş, yıpranmış, işe yaramayan eşyalarını atamama; f. kendisinin uygun göreceği şekilde yapılacağından emin olmadıkça, başkalarına görev verememe veya başkalarıyla işbirliği yapamama; g. paranın, ileride yaşanacak felaketler için biriktirilmesi gerektiğini düşünme, bu nedenle, kendisi kadar başkalarının da para harcaması konusunda eli sıkı tutum sergileme; h. katı ve inatçı olma vardır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te genel nüfus için PREVALENS %2.1-7.9 olarak verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik risk faktörleri ağırlıktadır. Yakın akrabalarda obsesif-kompulsif bozukluk veya OBSESİF-KOMPULSİF KİŞİLİK BOZUKLUĞU risk oluşturur. Diğer risk faktörleri arasında psikososyal özellikler (örn., ebeveynlik tarzı: örn., baskın, müdahaleci, aşırı kontrolcü); psikolojik özellikler (örn., güvensiz bağlanma) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen II’nin altındaki Kişilik Bozuklukları’nda Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Kişilik Bozuklukları ana tanı kategorisi, C Kümesi Kişilik Bozuklukları türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F60.5). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada psikodinamik psikoterapi, diyalektik davranış terapisi, şema odaklı bilişsel terapi, kişiler-arası ilişki terapisi gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRIs; örn., citalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline) kullanılır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: paranoid kişilik bozukluğu, şizoid kişilik bozukluğu, şizotipal kişilik bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu, sınırda kişilik bozukluğu, histriyonik kişilik bozukluğu, narsisistik kişilik bozukluğu, kaçıngan kişilik bozukluğu, bağımlı kişilik bozukluğu, tanımlanmış diğer bir kişilik bozukluğu, tanımlanmamış kişilik bozukluğu