dependent personality disorder - bağımlı kişilik bozukluğu

erken yetişkinlik döneminde başlayıp süreklilik gösterir. Başkasının bakımına ya da desteğine aşırı gereksinim duymayı, bu nedenle boyun eğici olmayı, yapışkan davranışlar ve ayrılma korkusu içeren davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ve bulgular şöyledir: Vaka a. başkalarının öneri ve telkinlerine gereksinim duyar; bunlar olmadığında, gündelik kararlar almada zorlanır; b. yaşamındaki en önemli alanlarda sorumluluğu başkasının almasına gereksinim duyar; c. destek ve kabulü kaybetme korkusuyla, başkasıyla aynı fikirde olmadığını ifade edemez; d. kararlarına güvenemediği için kendi başına bir işe girişme veya plan yapmada zorlanır; e. diğerinin desteği ve şefkati için hiç hoş olmayan şeyleri yapmaya gönüllü olacak kadar aşırıya kaçar, kendini feda eder; f. kendine bakamayacağına ya da yetemeyeceğine ilişkin aşırı korku nedeniyle, yalnız kaldığında kendini rahatsız ve çaresiz hisseder; g. yakın bir ilişkisi sonlandığında, destek ve bakım için hemen başka bir ilişki arayışına girer; h. yapayalnız kalacağına veya kendi başına yaşamak zorunda kalacağına ilişkin korkular zihnini sürekli meşgul eder. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te farklı tarama çalışmalarına dayanılarak yapılan PREVALENS kestirimi %0.49-0.60’dır. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Başlıca risk faktörleri arasında psikolojik özellikler (mizaç: örn., zarardan kaçınma, düşük düzeyde yenilik arayışı, ödül bağımlılığı, güvensiz bağlanma); psikososyal özellikler (ebeveynlik tarzı: örn., aşırı koruyucu, otoriter); psikiyatrik bozukluklar (örn., çocukluk döneminde AYRILIK KAYGISI BOZUKLUĞU) vardır. Genetik aktarım da söz konusudur. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen II’nin altındaki Kişilik Bozuklukları’nda Bağımlı Kişilik Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Kişilik Bozuklukları ana tanı kategorisi, C Kümesi Kişilik Bozuklukları türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F60.7). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler, şema odaklı bilişsel terapi, sosyal beceri eğitimi ve psikodinamik psikoterapi gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Bozukluğa özgü bir ilaç yoktur. Eşhastalanım veya ek belirtiler varsa, bunlarla ilgili ilaç kullanılır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: paranoid kişilik bozukluğu, şizoid kişilik bozukluğu, şizotipal kişilik bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu, sınırda kişilik bozukluğu, histriyonik kişilik bozukluğu, narsisistik kişilik bozukluğu, kaçıngan kişilik bozukluğu, obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu, tanımlanmış diğer bir kişilik bozukluğu, tanımlanmamış kişilik bozukluğu