narcissistic personality disorder - narsisistik kişilik bozukluğu / özsever kişilik bozukluğu

erken yetişkinlik döneminde başlayıp süreklilik gösterir. Bu kişilik bozukluğunun davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyicileri ve bulguları şöyledir: Vaka a. kendi önemini abartır, büyüklenir; b. aklı hep sınırı olmayan bir başarı, güç, zeka, güzellik, ideal aşk hayaliyle meşguldür; c. özel ve eşsiz olduğuna, sadece kendisi gibi yüce olan insanlarla bir arada olması gerektiğine ve sadece bu insanların kendisini anlayabileceğine inanır; d. sürekli olarak takdir edilme hatta hayranlık duyulma gereksinimi içindedir; e. her şey için kendinde hak görür, özel muamele ve isteklerinin hemen yerine getirilmesini bekler; f. ilişkilerinde çıkarcıdır, amacına ulaşmak için başkalarını kullanır; g. EŞDUYUŞ’tan yoksundur; h. kıskançtır, başkalarının da kendisini kıskandığına inanır; i. küstah ve kibirli tutum ve davranışlar sergiler. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS %0.0- 6.2 olarak verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Öncelikli risk faktörleri arasında psikolojik özellikler (mizaç: örn., saldırganlık eğilimi, duygu düzenleme güçlüğü, düşük engellenme eşiği, düşük stres toleransı); psikososyal özellikler (ebeveynlik tarzı: örn., soğuk, mesafeli, reddedici, başarı odaklı); kişilik özellikleri (örn., kırılgan ego) vardır. Birinci derece akrabalarda narsisistik kişilik bozukluğu risk faktörüdür. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen II’nin altındaki Kişilik Bozuklukları’nda Narsisistik Kişilik Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Kişilik Bozuklukları ana tanı kategorisi, B Kümesi Kişilik Bozuklukları türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F60.81). Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada psikodinamik psikoterapiler (örn., transferans odaklı psikoterapi), psikanaliz, şema odaklı bilişsel terapi gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Bozukluğa özgü bir ilaç yoktur. Eşhastalanım veya ek belirtiler varsa, bunlarla ilgili ilaç kullanılır. [Tanımlayan/açıklayan: İngiliz yazar ve tıp doktoru Henry Havelock Ellis (1898; 1859-1939)] bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: paranoid kişilik bozukluğu, şizoid kişilik bozukluğu, şizotipal kişilik bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu, sınırda kişilik bozukluğu, histriyonik kişilik bozukluğu, kaçıngan kişilik bozukluğu, bağımlı kişilik bozukluğu, obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu, tanımlanmış diğer bir kişilik bozukluğu, tanımlanmamış kişilik bozukluğu