paranoid personality disorder - paranoid kişilik bozukluğu / kuşkucu kişilik bozukluğu
Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ve bulgular arasında a. yeterli kanıt olmaksızın, başkalarının kendisine zarar vereceğinden, kendisini kullandığından veya kandırdığından kuşku duyma; b. zihnini, arkadaşlarının sadakat ve güvenilirliğiyle ilgili yersiz kuşkuların meşgul etmesi; c. söylediklerinin kendisine karşı kullanılacağı korkusuyla başkalarına açılmak istememe; d. sıradan söz veya olaylardan aşağılama veya tehdit anlamı çıkarma; e. ısrarcı şekilde kin besleme, affetmeme; f. nedensiz olarak kişiliğine ve saygınlığına saldırı algılama, birden öfkelenme ve/veya karşı saldırıya geçme; g. eşi/partneri veya cinsel birliktelik yaşadığı kişinin sadakatiyle ilgili yersiz ve yinelenen kuşkular taşıma vardır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te farklı tarama çalışmalarında elde edilmiş olan %2.3 ve %4.4 PREVALENS değerleri verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik risk faktörleri ağırlıklı olup yakın akrabalarda şizofreni ve delüzyonel bozukluk görülme sıklığı yüksektir. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen II’nin altındaki Kişilik Bozuklukları’nda Paranoid Kişilik Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Kişilik Bozuklukları ana tanı kategorisi, A Kümesi Kişilik Bozuklukları türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F60.0). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler, şema odaklı bilişsel terapi gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Bozukluğa özgü bir ilaç yoktur. Eşhastalanım veya ek belirtiler varsa, bunlarla ilgili ilaç kullanılır. [Tanımlayan/açıklayan: Alman psikiyatr Emil Wilhelm Georg Magnus Kraepelin (1921; 1856-1926)] bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: şizoid kişilik bozukluğu, şizotipal kişilik bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu, sınırda kişilik bozukluğu, histriyonik kişilik bozukluğu, narsisistik kişilik bozukluğu, kaçıngan kişilik bozukluğu, bağımlı kişilik bozukluğu, obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu, tanımlanmış diğer bir kişilik bozukluğu, tanımlanmamış kişilik bozukluğu
