selective mutism - selektif mutizm / seçici konuşmazlık bozukluğu
dil gelişiminde soruna bağlı olmayan konuşmazlığı içerir. Konuşma beklentisinin olmadığı ortamlarda konuşmayla ilgili bir sorun yaşanmaz; konuşmama, konuşma beklentisinin olduğu ortamda (örn., okulda) ortaya çıkar. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te nokta PREVALENS’i %0.03-1.00 olarak verilmektedir. Erken çocukluk döneminde daha yaygındır. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Risk faktörleri arasında psikolojik özellikler (mizaç ve kişilik özellikleri: örn., davranışsal ketlenme, nörotisizm, utangaçlık, sosyal kaygı); psikososyal özellikler (örn., ebeveynlik tarzı: örn., aşırı korumacı, aşırı kontrolcü, müdahaleci; erken dönem yaşantılar: örn., sosyal izolasyon) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Genellikle İlk Kez Bebeklik, Çocukluk ya da Ergenlik Döneminde Tanısı Konan Bozukluklar/Bebeklik, Çocukluk ya da Ergenliğin Diğer Bozuklukları’nda Seçici Konuşmamazlık olarak yer alır. DSM-5’te, Kaygı Bozuklukları ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu: F94.0). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler, davranışçı teknikler (duyarsızlaştırma, pekiştirme) ve aile terapileri gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Psikoterapinin etkili olmadığı ve ayrıca da mutizme bağlı ek sorunların (örn., depresyon) ortaya çıkması durumunda antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alımı inhibitörleri (SSRIs; örn., citalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline) kullanılır. [Tanımlayan/açıklayan: İstemli afazi olarak Alman tıp doktoru Adolf Kussmaul (1877; 1822-1902)] bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: ayrılık kaygısı bozukluğu, özgül fobi, sosyal kaygı bozukluğu, panik bozukluğu, agorafobi, yaygın kaygı bozukluğu, tanımlanmış diğer bir kaygı bozukluğu, tanımlanmamış kaygı bozukluğu
