agoraphobia - agorafobi

vakanın güç duruma düşeceği, utanç duyacağı, panik gibi yetersizleşme yaratan; kaçabileceğinden ya da yardım alabileceğinden endişe duyduğu ortam ve etkinliklerden (örn., toplu taşıma araçlarına binme; tünel, sinema, tiyatro, kalabalık dükkan ya da otoparkta kalma; sırada veya kalabalıkta bekleme; evin dışında yalnız kalma) korkmayı; bu gibi ortamlardan kaçma ya da kaçınmayı içerir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te ergen ve yetişkin için PREVALENS yaklaşık %1.7 olarak verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Tüm fobiler arasında, genetik aktarım oranı en yüksek (%61) olanıdır. Risk faktörleri arasında psikolojik özellikler (mizaç özellikleri: örn., davranışsal ketlenme, kaygı duyarlılığı, nörotisizm); psikososyal özellikler (örn., ebeveynlik tarzı: örn., aşırı korumacı, duygusal olarak mesafeli; olumsuz çocukluk çağı yaşantıları: örn., ayrılık, ebeveyn ölümü; travma ve stresörler: örn., saldırıya uğrama, soyguna maruz kalma) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Anksiyete Bozuklukları’nda Agorafobi olarak yer alır. DSM-5’te, Kaygı Bozuklukları ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu: F40.0). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi. Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler, maruz bırakma terapileri ve gevşeme egzersizleri gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alımı inhibitörleri (SSRIs; örn., citalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline) ve kısa süreli olmak üzere sedatif, hipnotik ya da anksiyolitikler (benzodiazepinler; örn., alprazolam, clonazepam) kullanılır. [Tanımlayan/açıklayan: Alman psikiyatr Karl Friedrich Otto Westphal (1871; 1833-1890)] bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: ayrılık kaygısı bozukluğu, selektif mutizm, özgül fobi, sosyal kaygı bozukluğu, panik bozukluğu, yaygın kaygı bozukluğu, tanımlanmış diğer bir kaygı bozukluğu, tanımlanmamış kaygı bozukluğu