generalized anxiety disorder - yaygın kaygı bozukluğu / yaygın anksiyete bozukluğu

belirli etkinlik ya da olaylarla (örn., okul veya iş performansı, ekonomi, trafik, sağlık, savaş) ilgili olup süreklilik gösteren aşırı endişe ve kuruntu halini içerir. Vaka, endişelerini kontrol etmekte zorlanır. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ve bulgular arasında a. huzursuzluk veya diken üstünde olma hissi, b. çabuk yorulma, c. dikkat dağınıklığı, d. irritabilite ve kas gerginliği, e. uyku düzeninde bozulma vardır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te 12 ay için PREVALENS ergende %0.9, yetişkinde %2.9; diğer ülkelerde %0.4-3.6 olarak verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Gen-çevre etkileşimi ağırlıktadır. Risk faktörleri arasında psikolojik özellikler (mizaç özellikleri: örn., davranışsal ketlenme, nörotisizm, zarardan kaçınma); psikososyal özelikler (ebeveynlik tarzı: örn., aşırı korumacı; erken çocukluk dönemi kayıpları) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Anksiyete Bozuklukları’nda Yaygın Anksiyete Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Kaygı Bozuklukları ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu: F41.1). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler, maruz bırakma terapileri ve gevşeme egzersizleri uygulanır. Kabul ve kararlılık terapisi, kişiler-arası ilişki terapisi ve psikodinamik psikoterapiden de yararlanılabilir. 2. farmakoterapi: Antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alımı inhibitörleri (SSRIs; örn., citalopram, escitalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline), serotonin ve norepinefrin geri alımı inhibitörleri (SNRIs; örn., venlafaxine, desvenlafaxine, duloxetine) ve anksiyolitikler (örn., buspirone) kullanılır.   bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: ayrılık kaygısı bozukluğu, selektif mutizm, özgül fobi, sosyal kaygı bozukluğu, panik bozukluğu, agorafobi, tanımlanmış diğer bir kaygı bozukluğu, tanımlanmamış kaygı bozukluğu