major depressive disorder - majör depresyon bozukluğu / yeğin depresyon bozukluğu

geçmişte ve içinde bulunulan anda mani ve hipomani olmaksızın majör depresyon içeren, bu süre içinde, bir seferde en az iki hafta süren EPİZOD’lar olan, belirgin yetiyitimine yol açan bozukluğa ilişkin davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ve bulguları içerir. Bunlar arasında a. hemen her gün ve gün boyu devam devam eden, vaka tarafından bildirilen ya da başkaları tarafından gözlemlenebilen depresif duygulanım, b. etkinliklere karşı belirgin ilgi kaybı veya etkinliklerden keyif almama, c. kiloda belirgin artma ya da azalma, d. uykusuzluk ya da aşırı uyuma, e. psikomotor yavaşlama veya hızlanma (ajitasyon), f. yorgunluk veya enerji kaybı, g. değersizlik duyguları, aşırı veya uygunsuz suçluluk duygusu, h. dikkati toplamada, karar vermede güçlük, i. yineleyen ölüm veya intihar düşünceleri, intihar girişimi ya da planı vardır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te 12 ay için PREVALENS yaklaşık %7.0 olarak verilmektedir. Genç yetişkinlerdeki (18-29) prevalens, 60 yaş ve üstünde olanlardan üç kat fazladır. Bozukluğun kadınlardaki oranı erkeklerdekine göre 1.5-3.0 kat daha fazladır. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Birinci derece akrabalarda MAJÖR DEPRESYON BOZUKLUĞU riski iki kat arttırır. Diğer risk faktörleri arasında psikolojik özellikler (mizaç ve kişilik özellikleri: örn., nörotisizm, mükemmeliyetçilik; depresif düşünce tarzı, kötümserlik, umutsuzluk, çaresizlik, düşük benlik saygısı); psikososyal özellikler (örn., sosyal beceri eksikliği, düşük sosyal destek algısı); şiddetli ve/veya tekrarlayan stresörler (örn., ergenlik öncesi anne kaybı, diğer kayıplar, başarısızlık, ekonomik sorunlar) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Duygudurum Bozuklukları/Depresif Bozukluklar’da Majör Depresif Bozukluk olarak yer alır. DSM-5’te, Depresyon Bozuklukları ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu alt türler için bildirilmektedir). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] DSM-5’teki Alt Türler: Tek epizodun şiddeti ve seyri açısından a. ağır olmayan (ICD-10-CM kodu: F32.0), b. orta derecede (ICD-10-CM kodu: F32.1), c. ağır (ICD-10-CM kodu: F32.2), d. psikoz özellikleri gösteren (ICD-10-CM kodu: F32.3), e. tam yatışma göstermeyen (ICD-10-CM kodu: F32.4), f. tam yatışma gösteren (ICD-10-CM kodu: F32.5), g. tanımlanmamış (ICD-10-CM kodu: F32.9).Yineleyen epizodların şiddet ve seyri açısından a. ağır olmayan (ICD-10-CM kodu: F33.0), b. orta derecede (ICD-10-CM kodu: F33.1), c. ağır (ICD-10-CM kodu: F33.2), d. psikoz özellikleri gösteren (ICD-10-CM kodu: F33.3), e. tam yatışma göstermeyen (ICD-10-CM kodu: F33.41), f. tam yatışma gösteren (ICD-10-CM kodu: F33.42), g. tanımlanmamış (ICD-10-CM kodu: F33.9). Tedavi: 1. farmakoterapi: Antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alımı inhibitörleri (SSRIs; örn., citalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline), serotonin ve norepinefrin geri alımı inhibitörleri (SNRIs; örn., escitalopram, venlafaxine, duloxetine) ve trisiklik antidepresanlar (örn., imipramine, desipramine, amitriptyline) kullanılır. Belirtilere göre anksiyolitik ve/veya antipsikotiklerden, mevsimsel döngülü tür için güneş ışığı tedavisinden de yararlanılır. 2. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler, farkındalık temelli bilişsel terapiler, akılcı duygusal davranışsal terapi (rational emotive behavioral therapy), kişiler-arası ilişki terapisi gibi destekleyici teknikler uygulanır. Ek olarak psikodinamik terapi, kısa süreli destekleyici psikodinamik terapi ve sorun çözme terapisinden de yararlanılabilir. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: yıkıcı duygudurumu düzenleyememe bozukluğu, süregiden depresyon bozukluğu, premenstrüel disfori bozukluğu, tanımlanmış diğer bir depresyon bozukluğu, tanımlanmamış depresyon bozukluğu

Abbreviation/Symbol: MDD
Kısaltma/Sembol: MDB
Alan Adı:
  • Bozukluk ve Hastalıklar: Nöropsikiyatrik, Klinik Psikolojik
  • Bozukluk ve Hastalıklar: Tedavi

paylaşım

atıf için

Karakaş, S. (2017). Prof. Dr. Sirel Karakaş Psikoloji Sözlüğü:
Bilgisayar Programı ve Veritabanı - www.psikolojisozlugu.com (sürüm: 5.2.0/2022)

3835