premenstrual dysphoric disorder - premenstrüel disfori bozukluğu / aybaşı öncesi disfori bozukluğu

adet dönemlerinin çoğunluğunda görülen, adet döneminden yedi gün önce başlayan, sonrasında hafifleyerek kaybolan, davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ve bulguları içerir. Bunlar arasında a. duygusal değişkenlik: Duygulanımda belirgin dalgalanma, aniden hüzünlü hissetme, reddedilmeye karşı aşırı hassasiyet; b. belirgin irritabilite, öfke, ilişkilerde çatışma; c. belirgin depresif duygulanım veya umutsuzluk hissi; d. belirgin bunaltı, gerginlik, kendini patlamaya hazır hissetme; e. günlük etkinliklere karşı ilgi kaybı; f. dikkati toplamada güçlük; g. uyuşukluk (letarji), kolay yorulma, enerji kaybı; h. iştahta ani değişimler, bu bağlamda, aşırı yeme veya aşerme; i. uykusuzluk ya da aşırı uyuma; j. bunalmışlık yada kontrolü yitirmişlik durumu; k. memelerde hassasiyet veya şişme, eklem veya kas ağrısı, şişkinlik veya kilo artışı vardır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te 12 ay için PREVALENS %1.8-5.8 olarak verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Biyolojik faktörler ağırlıktadır. Biyolojik risk faktörleri arasında hormonal dengesizlik, merkezi sinir sistemi duyarlılığı, obezite, insülin direnci vardır. Diğer risk faktörleri arasında stres, ilişkisel çatışmalar ve mevsimsel değişiklikler bulunur. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemekte olup Eksen I’in altındaki Duygudurum Bozuklukları/Depresif Bozukluklar’da Başka Türlü Adlandırılamayan (BTA) Depresif Bozukluk olarak yer alır. DSM-5’te, Depresyon Bozuklukları ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu: N94.3). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada stres yönetimi, gevşeme egzersizleri, psikoeğitim, bilişsel-davranışçı terapiler gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alımı inhibitörleri (SSRIs; örn., escitalopram, citalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline) ve oral kontraseptifler kullanılır. Diyet ve egzersiz programlarından da yararlanılır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: yıkıcı duygudurumu düzenleyememe bozukluğu, majör depresyon bozukluğu, süregiden depresyon bozukluğu, tanımlanmış diğer bir depresyon bozukluğu, tanımlanmamış depresyon bozukluğu