avoidant/restrictive food intake disorder - kaçıngan/kısıtlı besin alımı bozukluğu / kaçıngan/kısıtlı yiyecek alımı bozukluğu
yemeye karşı isteksizliği; besinin görüntü, koku ve dokumunu (texture) bahane ederek yemeden kaçınmayı; yemenin tiksindirici sonuçlarından yakınmayı içerir. Bütün bunların sonucu olarak günlük besin ve enerji miktarının sürekli olarak karşılanamaması durumu ortaya çıkar. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ve bulgular arasında a. belirgin kilo kaybı veya gelişimsel olarak beklenen kilo alımının gerçekleşmemesi, b. belirgin beslenme yetersizliği, c. tüp yardımıyla besleme ya da ağızdan ek besin desteği verme zorunluluğu, d. psikososyal işlevsellikte belirgin bozulma vardır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS konusunda bilgi olmadığı belirtilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Başlıca risk faktörleri arasında psikiyatrik bozukluklar (örn., kaygı bozuklukları, OTİZM AÇILIMI KAPSAMINDA BOZUKLUK, DİKKAT EKSİKLİĞİ/HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU); psikososyal özellikler (örn., stresli veya kaygılı aile atmosferi); biyolojik/fizyolojik/sağlıkla ilgili özellikler (örn., mide-bağırsak sorunları, reflü, kusma) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemekte olup Eksen I’in altındaki Genellikle İlk Kez Bebeklik, Çocukluk ya da Ergenlik Döneminde Tanısı Konan Bozukluklar/Bebek ya da Küçük Çocukların Beslenme ve Yeme Bozuklukları’nda Başka Türlü Adlandırılamayan (BTA) Bebeklerde ya da Küçük Çocuklarda Beslenme Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Beslenme ve Yeme Bozuklukları ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu: F50.8). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. koruyucu müdahaleler: Fiziksel sağlığı tehdit edecek düzeydeki beslenme yetersizliği, kilo kaybı ya da gereken kilonun alınmaması gibi durumlarda tıbbi tedavi ve sağlıklı beslenme konusunda verilen eğitim önceliklidir. 2. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada; vakanın yaşıyla uyumlu bilişsel-davranışçı terapiler, aile terapileri, psikoeğitim gibi destekleyici teknikler uygulanır. 3. farmakoterapi: Bozukluğa özgü bir ilaç yoktur. Eşhastalanım veya ek belirtiler varsa, bunlarla ilgili ilaç kullanılır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: pika, geviş getirme bozukluğu, anoreksiya nervosa, bulimiya nervosa, tıkınırcasına yeme bozukluğu, tanımlanmış diğer bir beslenme ve yeme bozukluğu, tanımlanmamış beslenme ve yeme bozukluğu
