hallucinogen persisting perception disorder - halüsinojene bağlı kalıcı algı bozukluğu / varsandırana bağlı kalıcı algı bozukluğu
bir halüsinojenin bırakılmasından sonra da , o halüsinojen intoksikasyonu sırasında yaşanan algısal yaşantıların devam etmesini (örn., geometrik halüsinasyonlar, periferik görsel alanda hatalı hareket algısı, renk parlamaları, yoğunlaşmış renkler, yer değiştiren nesnelerin ardından sürüklenen izler, nesne etrafında hale, makropsi, mikropsi) içerir. Bu durum işlevsellik alanlarında (örn., sosyal, mesleki, medeni, okul) sorunlara neden olacak düzeydedir. Ancak, bozukluk, vakaların yaklaşık yarısında beş yıl içinde ortadan kalkabilir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te genel nüfus için PREVALENS konusunda bilgi olmadığı, ancak halüsinojen kullanan vakalar arasındaki prevalensin yaklaşık %4.2 olduğu belirtilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Bozukluğun nedenleri ve olası risk faktörleri ile ilgili bilgi çok sınırlıdır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemekte olup Eksen I’in altındaki Madde Kullanımı ile İlişkili Bozukluklar/Halüsinojenle İlişkili Bozukluklar/Halüsinojenin Yol Açtığı Bozukluklar’da Başka Türlü Adlandırılamayan (BTA) Halüsinojenle İlişkili Bozukluk olarak yer alır. DSM-5’te, Maddeyle İlişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları ana tanı kategorisi, Maddeyle İlişkili Bozukluklar/Halüsinojenle İlişkili Bozukluklar türünün alt türüdür (ICD-10-CM: F16.983). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’ e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. farmakoterapi: Tipik antipsikotikler (örn., haloperidol, chlorpromazine, droperidol) ve antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRIs; örn., citalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline) kullanılır. 2. psikoterapi. Kaygı, duygudurum bozuklukları, intihar düşünceleri ve psikotik belirtilerle başa çıkmaya yönelik yaklaşım ve teknikler uygulanır. [Tanımlayan/açıklayan: Amerikalı psikolog Betty Grover Eisner (1915-2004 ve Amerikalı psikiyatr Sidney Cohen (1910-1987)] bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: fensiklidin kullanım bozukluğu, başka bir halüsinojen kullanım bozukluğu, fensiklidin intoksikasyonu, başka halüsinojen intoksikasyonu, tanımlanmamış fensiklidinle ilişkili bozukluk, tanımlanmamış halüsinojenle ilişkili bozukluk
