sleep-related hypoventilation - uyku ile ilişkili hipoventilasyon

uyku sırasındaki HİPOVENTİLASYON sonucu atardamarlarda karbondioksit düzeyinin artmasını içerir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te, genel nüfus için PREVALENS konusunda bilgi olmadığı, çok ender rastlanan bozukluğa sahip vakaların büyük çoğunluğunun 50 yaş üstünde olduğu, oranın yaşla birlikte arttığı belirtilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik, fizyolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Uyku ile ilişkili hipoventilasyonun bir alt türü olan DOĞUMSAL santral alveoller hipoventilasyon sendromuna 4p12 kromozomundaki genetik bozukluk yol açar. Risk faktörleri arasında biyolojik/fizyolojik/sağlıkla ilgili özellikler (örn., pulmoner, nöromüsküler ve göğüs ön duvarı bozuklukları, hipotiroidizm, omurilik yaralanması, diyafram felci, miyasteni gravis, Lambert-Eaton sendromu, toksik veya metabolik miyopatiler, postpolio sendromu, Charcot-Marie-Tooth sendromu); madde/ilaç (örn., benzodiazepinler, opiyatlar) kullanımı vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemekte olup Eksen I’in altındaki Uyku Bozuklukları/Primer Uyku Bozuklukları/Dissomnialar‘da Başka Türlü Adlandırılamayan (BTA) Dissomnia olarak yer alır. DSM-5’te, Uyku-Uyanıklık Bozuklukları ana tanı kategorisi, Solunumla İlişkili Bozukluklar türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu alt türler için bildirilmektedir). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 201 Ana tanı kategorisi 4) bakınız.] DSM-5’teki Alt Türler: a. idiyopatik hipoventilasyon (ICD-10-CM kodu: G47.34): Tanımlanabilir herhangi bir duruma bağlanamayan bozukluk, b. DOĞUMSAL merkezi alveoler hipoventilasyon (ICD-10-CM kodu: G47.35): Sığ soluma, siyanoz ya da uyku sırasında apne ile kendini gösteren bozukluk, c. eştanılı uyku ile ilişkili hipoventilasyon (ICD-10-CM kodu: G47.36): İnterstisyel akciğer hastalığı, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, nöromusküler ya da göğüs duvarı bozukluğu (örn., musküler distrofiler, postpolio sendromu, servikal spinal omurilik yaralanması, kifoskolyoz), ilaç ya da madde kullanımı (örn., benzodiazepinler, opiyatlar) ve obeziteye bağlı olarak ortaya çıkar. Tedavi: 1. sürekli pozitif hava yolu basıncı uygulaması (continuous positive airway pressure: CPAP): Üst solunum yollarının kollabe olmasını (sönme, çökme) engeller. Böylece solunum çabası azalır, apne ortadan kalkar, oksijen desatürasyonu ve kardiovasküler rahatsızlıklar azalır, Uyku yapısındaki düzelmelere bağlı olarak gün içi belirtiler ortadan kalkar. 2. oksijen tedavisi: Nazal kanül yoluyla oksijen takviyesi yapılır. 3. cerrahi: Trakeostomi ile nefes borusunun 2. ve 3. kıkırdak halkaları arasından bir delik açılır, deliğe bir plastik kanül yerleştirilir, böylece hava yolu sürekli açık tutulur. 4. yaşam tarzı değişikliği ve diyet: Özellikle obeziteye dayalı hipoventilasyon için birincil yaklaşımdır. Kilo kontrolünde medikal ya da bariatrik cerrahi de uygulanabilir. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: obstrüktif uyku apne hipopnesi, merkezi uyku apnesi, sirkadiyen ritimle ilgili uyku-uyanıklık bozuklukları