sedative, hypnotic or anxiolytic withdrawal - sedatif, hipnotik ya da anksiyolitik yoksunluğu / dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici yoksunluğu
yüksek miktarlarda ve uzun süreli sedatif, hipnotik ya da anksiyolitik kullanımına son verilmesini (ya da miktarın azaltılmasını) takiben (söz konusu süre birkaç saat ile birkaç gün arasında değişebilir) ortaya çıkan bozuklukları içerir. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ya da bulgular otonom sinir sistemi bozuklukları (örn., terleme, kalp atım hızında artış, el titremesi, uykusuzluk, bulantı, kusma), psikiyatrik bozukluklar (örn., gelip geçici görsel, dokunsal ya da duyusal varsanı ya da yanılsamalar, psikomotor ajitasyon, aşırı hareketlilik, bunaltı) ve nörolojik hastalık ve bozukluklar (örn., grand mal NÖBET ile ilgilidir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS belirsiz olarak verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik, psikolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Risk faktörleri arasında demografik özellikler (örn., kadın olma); psikososyal özellikler (örn., düşük sosyoekonomik düzey); biyolojik/fizyolojik/sağlıkla ilgili özellikler (örn., tedavi için uzun süreli ve yüksek dozda sedatif, hipnotik ya da anksiyolitik kullanma); psikiyatrik bozukluklar (örn., depresyon, kaygı bozukluğu, alkol ve/veya madde kullanım bozukluğu) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Madde Kullanımı ile İlişkili Bozukluklar/Sedatif, Hipnotik ya da Anksiyolitiklerle İlişkili Bozukluklar/ Sedatif, Hipnotik ya da Anksiyolitiklerin Yol Açtığı Bozukluklar’da Sedatif, Hipnotik ya da Anksiyolitik Yoksunluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Maddeyle İlişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları ana tanı kategorisi, Maddeyle İlişkili Bozukluklar/ Sedatif, Hipnotik ya da Anksiyolitikle İlişkili Bozukluklar türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu alt türler için bildirilmektedir). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] DSM-5’teki Alt Türler: a. algı bozuklukları olmayan (ICD-10-CM kodu: F13.239), b. algı bozuklukları olan (ICD-10-CM kodu: F13.232). Tedavi: 1. yoksunluk belirtilerini hafifletmeye yönelik ilaçlar (örn., methadon, buprenorfin, clonidine, naltrexone), ayrıca diğer ilaçlar (örn., B ve C vitaminleri, melatonin) kullanılır. 2. psikoterapi: Bilişsel-davranışçı terapiler; vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada motivasyon artırma terapisi ve acil durum yönetimi gibi destekleyici teknikler uygulanır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: sedatif, hipnotik ya da anksiyolitik kullanım bozukluğu, sedatif, hipnotik ya da anksiyolitik intoksikasyonu, tanımlanmamış sedatif, hipnotik ya da anksiyolitikle ilişkili bozukluk