cafein intoxication - kafein intoksikasyonu / kafein esrikliği

kafeinin aşırı miktarlar ve/veya uzun süreler kullanımı sırasında ya da kullanımdan kısa süre sonra ortaya çıkan bozuklukları içerir. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ya da bulgular arasında huzursuzluk, sinirlilik, heyecan hali, uykusuzluk, yüz kızarması, diurez, mide-bağırsak rahatsızlığı, kas seğirmesi, düşünce ve konuşmada dağınıklık, taşikardi ya da aritmi, içsel gücün bitip tükenmemesi dönemleri, psikomotor ajitasyon vardır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS’in belirsiz olduğu, ancak kafein kullananların yaklaşık %7’sinde beş ya da daha fazla intoksikasyon belirtisi ve işlevsel bozukluk olduğu belirtilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik, psikolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Risk faktörleri arasında tütün kullanım bozukluğu, alkol kullanım bozukluğu; diğer psikiyatrik bozukluklar (örn., dikkat eksikliği /hiperaktivite bozukluğu, davranım bozukluğu, kaygı bozukluğu) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Madde Kullanımı ile İlişkili Bozukluklar/Kafeinle İlişkili Bozukluklar/ Kafeinin Yol açtığı Bozukluklar’da Kafein Entoksikasyonu olarak yer alır. DSM-5’te, Maddeyle İlişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları ana tanı kategorisi, Maddeyle İlişkili Bozukluklar/Kafeinle İlişkili Bozukluklar türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F15.929). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. tıbbi önlem ve müdahaleler: Hafif intoksikasyon durumunda koruyucu ve destekleyici tıbbi uygulamalar yapılır. Ağır intoksikasyon durumunda, depresyon nedeniyle ölümü engellemeye yönelik tıbbi müdahalelerde bulunulur (örn., kusmayı tetikleme, aktif kömür uygulaması, kardiyak monitorizasyon, ısı kontrolü, idrarı asidik hale getirerek diürez oluşturma) yapılır. 2. farmakoterapi: Sedatif, hipnotik ya da anksiyolitik (benzodiazepinler: örn., alprazolam, chlordiazepoxide, clonazepam, diazepam, triazolam) ve antihipertansifler (beta blokerleri: örn., propranolol, esmolol) kullanlır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: kafein yoksunluğu, tanımlanmamış kafeinle ilişkili bir bozukluk