body dysmorphic disorder - beden dismorfisi bozukluğu / beden algısı bozukluğu

kendi bedeninde, gerçekte bulunmayan bir kusuru, başkaları tarafından gözlemlenemeyen veya önemsenmeyecek kadar küçük olan özellikleri kusur olarak algılama, bu kusurla sürekli uğraş halinde olmayı içerir. Algılanan bedensel kusurla ilgili tekrarlayıcı davranışlar (örn., sürekli aynaya bakma veya bakmaktan kaçınma, kusurunu saklayacak şekilde giyinme ya da makyaj yapma) veya zihinsel eylemler (örn., kendini başkalarıyla kıyaslama) gözlenir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te genel nüfus için nokta PREVALENS’i %2.4 (kadınlarda %2.5, erkeklerde %2.2), diğer ülkelerde %1.7-1.8 olarak verilmektedir. Prevalensler dermatoloji hastalarında %9.0-15.0, estetik cerrahi hastalarında %7.0-8.0, ortodonti hastalarında %8.0, yüz ve çene cerrahisi hastalarında %10.0’dur. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik faktör etkili olup birinci derece akrabalarda görülme oranı yüksektir. Risk faktörleri arasında psikolojik özellikler (örn., çocukluktaki İHMAL ve İSTİSMAR öyküsüne ilişkin bilişsel yanlılıklar: örn., ayrıntılara odaklanarak bütünü kaçırma, zihnin fiziksel çekicilik işaretleriyle aşırı meşgul olması, fiziksel görünümün önemini abartma) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Somatoform Bozukluklar’da Vücut Dismorfik Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Obsesif-Kompulsif ve İlişkili Bozukluklar ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu: F45.22). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler uygulanır. 2. farmakoterapi: Antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alımı inhibitörleri (SSRIs; örn., citalopram, escitalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline) kullanılır. [Tanımlayan/açıklayan: Dismorfofobi olarak İtalyan tıp doktoru Enrico Agostino Morselli (1891; 1852-1929)] bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: obsesif-kompulsif bozukluk, biriktirme bozukluğu, saç yolma bozukluğu, deri yolma bozukluğu, tanımlanmış diğer bir obsesif-kompulsif ve ilişkili bozukluk, tanımlanmamış obsesif-kompulsif ve ilişkili bozukluk