Asperger's disorder - Asperger bozukluğu / Asperger sendromu

toplumsal etkileşim, duygusal karşılıklılık, sözlü ve sözlü olmayan iletişim alanlarında bozukluğu içerir. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ya da bulgular arasında a. toplumsal etkileşim ve bunu sağlamaya yönelik iletişimde (örn., el-kol hareketleri, beden konumu, yüz ifadesi, gözle iletişim) belirgin nitel bozulma, b. yaşıtlarıyla gelişim düzeyine uygun ilişki geliştirememe, diğer insanlarla iyi vakit geçirememe, ilgilerini ya da başarılarını paylaşma arayışı içinde olmama, sosyal ya da duygusal açıdan karşılık vermeme, c. davranış, ilgi ve etkinliklerde sınırlı, yineleyici, stereotipik örüntüler; sınırlı ilgi örüntüsü çerçevesine kapanıp kalma; gündelik işlerde işlevsel olmayan ya da törensel davranış biçimlerine, hiçbir esneklik göstermeksizin sıkı sıkıya tutunma; sterotipik ve yineleyici motor MANERİZM (örn., parmak şıklatma, el çırpma ya da burma, karmaşık bedensel hareketler); eşyaların parçalarıyla sürekli uğraşma hali, d. motor becerilerde sakarlık, beceriksizlik, e. dil, bilişsel süreçler ve özbakım becerilerinin gelişiminde; uyumsal (toplumsal etkileşim dışındakiler) davranışlarda, çevreyle ilgilenmede belirgin gecikme vardır. Asperger sendromu olarak da adlandırılmaktadır. Epidemiyoloji: DSM-5’te çocukluk dönemi için PREVALENS 1/10,000’dir. Erkek çocuklardaki bozukluğun kızlardakine oranı 3-6:1’dir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik ve biyolojik faktörler ağırlıktadır. Ailede psikiyatrik bozukluk, kardeşlerde otizm açılımı kapsamında bozukluk veya nörogelişimsel bozukluk risk faktörüdür. Biyolojik risk faktörleri arasında annenin gebelik yaşı, ileri baba yaşı, erken doğum, 1.5 kg altında doğum ağırlığı, beyin yapı ve işlevlerinde farklılıklar vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Genellikle İlk Kez Bebeklik, Çocukluk ya da Ergenlik Döneminde Tanısı Konan Bozukluklar/Yaygın Gelişimsel Bozukluklar’da Asperger Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te bu adla geçmemektedir. Tedavi: 1. farmakoterapi: Atipik antipsikotikler (örn., risperidone, aripiprazole) ve antihipertansifler (clonidine, guanfacine; beta blokerleri: örn., propranolol, acebutolol, atenolol) kullanılır. 2. özel eğitim: Bilişsel beceriler, motor beceriler, konuşma, dil, kişilerarası ilişkiler ve öz bakım becerilerinde yaşanan güçlüklere odaklıdır. 3. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada davranış değiştirme programları gibi destekleyici teknikler uygulanır. [Tanımlayan/açıklayan: Otistik psikopati olarak Avusturyalı psikiyatr Hans Asperger (1944; 1906-1980)] bakınız: otizm açılımı kapsamında bozukluk karşılaştırınız: çocukluğun dezentegratif bozukluğu, Rett sendromu