gender dysphoria in adolescents and adults - ergen ve yetişkinlerde cinsel kimliğinden hoşnut olmama / gençlerde ve erişkinlerde cinsel kimliğinden yakınma

ergen ya da yetişkinin deneyimlendiği ya da ifade ettiği cinsel kimliğinin (CİNSİYET, TOPLUMSAL CİNSİYET) biyolojik cinsiyetiyle uyumlu olmamasını içerir. Belirtiler/belirleyiciler ve bulgular arasında diğer cinsiyetin birincil ve/veya ikincil cinsiyet özelliklerine sahip olmayı ve kendisine diğer cinsiyetten biriymiş gibiymiş gibi davranılmasını çok isteme, diğer cinse özgü duygularının ve tepkilerinin olduğuna inanma vardır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS’ler doğuştan erkek olan yetişkin erkeklerde %0.005- 0.014, doğuştan kadın olan yetişkin kadınlarda ise %0.002-0.003 olarak verilmektedir. Doğuştan erkek olan yetişkinlerde bozukluğun doğuştan kadın olanlara oranı 1:1- 6.1:1, ergenlerde bu oran 1.0’e yakındır. Etiyoloji: Tam olarak bilinmemekte; genetik, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Bozukluk için risk faktörleri arasında demografik özellikler (örn., erkek olma); biyolojik özellikler (örn., enzim eksikliği: 17-beta-hidroksisteroid dehidrojenaz tip 3, 5-alfa redüktaz tip 2); psikososyal özellikler (örn., ebeveyn destek ve denetiminde yetersizlik, anne ve baba tarafından uygulanan disiplinde tutarsızlık, fiziksel ve cinsel istismar); psikiyatrik bozukluklar (örn., kaygı bozukluğu, şizofreni) vardır. Sınıflandırma: DSM-IV-TR’de Eksen I’in altındaki Cinsel Bozukluklar ve Cinsel Kimlik Bozuklukları/Cinsel Kimlik Bozuklukları’nda Cinsel Kimlik Bozukluğu (Ergen ve Yetişkinlerde) olarak yer alır. DSM-5’te, Cinsel Kimliğinden Yakınma ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM: F64.1). [Ana kategori altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Kişinin cinsiyet sorununu fark etmesine, cinsiyet disforisini azaltmasına yönelik destekleyici teknikler uygulanır. 2. aile danışmanlığı: Cinsiyet disforisi ve tedavi kararlarının uygun bir şekilde alınmasında rol oynar. 3. tıbbi müdahale: Hormon tedavisini içerir. Ancak bunun için, kişinin cinsiyetinden en az iki yıldan beri rahatsız olması ve karşı cinste yaşama isteği duyması gerekir. Uygulama, tedavinin olası olumsuz etkileri konusunda bilgilendirme yapma koşuluyla gerçekleştirilir. 4. cerrahi işlemler: Cinsiyet değiştirmeyi içeren bu işlem kararını, kendi cinsiyetinden en az bir yıldan beri rahatsız olup karşı cinsiyet rolünde yaşıyor olanlara, hastayı en az altı aydır izleyen tıp doktoru tarafından verilir.   bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: çocuklarda cinsel kimliğinden hoşnut olmama, tanımlanmış diğer bir cinsel kimliğinden hoşnut olmama, tanımlanmamış cinsel kimliğinden hoşnut olmama