tobacco withdrawal - tütün yoksunluğu

yüksek miktarlarda ve uzun süreli tütün kullanımına son verilmesini (ya da miktarın azaltılmasını) takiben (söz konusu süre 24 saattir) ortaya çıkan bozukluklar. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ya da bulgular otonom sinir sistemi bozuklukları (örn., taşikardi, tansiyonda değişkenlik), nörolojik hastalık ve bozukluklar (örn., baş ağrısı), psikiyatrik bozukluklar (örn., sıkıntı, huzursuzluk, aşırı sinirlilik, kolay kızma, öfke, yeme isteğinde artma ya da azalma, bunaltı, uykusuzluk, depresif duygudurum) ve psikolojik sorunlar (örn., engellenmişlik duygusu, odaklanma güçlüğü, hatırlamada sorun) ile ilgilidir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te tütün kullanımını en az iki gün önce bırakmış olanlardaki yoksunluk bozukluğu oranı %50 olarak verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik, psikolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Risk faktörleri arasında alkol ve/veya madde kullanım bozukluğu tanı ya da öyküsü; diğer psikiyatrik bozukluklar (örn., depresyon, bipolar bozukluk, kaygı bozukluğu, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Madde Kullanımı ile İlişkili Bozukluklar/Nikotinle İlişkili Bozukluklar/Nikotinin Yol Açtığı Bozukluk’ta Nikotin Yoksunluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Maddeyle İlişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları ana tanı kategorisi, Maddeyle İlişkili Bozukluklar/ Tütünle İlişkili Bozukluklar türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F17.203) [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. tıbbi uygulamalar: Nikotin replasman tedavisi (NRT), transdermal nikotin bantı, nikotin sakızı, nazal sprey, sublingual tablet ya da inhaler (ağızlığı olan küçük bir plastik tüpten nefes alındığında nikotin buharının ağza dolmasını sağlayan araç) olarak uygulanır. 2. farmakoterapi: Atipik antidepresanlar (örn., bupropion) ve nikotinik reseptör kısmi agonistleri (örn., varenicline) kullanılır. 3. psikoterapi: Bilişsel-davranışçı terapiler; vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada grup terapileri ve etkileşim grupları gibi teknikler kullanılır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: tütün kullanım bozukluğu, tanımlanmamış tütünle ilişkili bozukluk