substance/medication-induced major or mild neurocognitive disorder - maddenin/ilacın yol açtığı majör ya da hafif nörobilişsel bozukluk / maddenin/ilacın yol açtığı yeğin ya da ağır olmayan nörobilişsel bozukluk

Maddeyle İlişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları’nda geçen maddelerin kötüye kullanımı ya da ilaç olarak kullanılmasından kaynaklanan nörobilişsel bozukluk. Sinsice (insidious) ve sessiz bir şekilde başlayan, yavaş bir şekilde ilerleyen; yakın çevre tarafından da fark edilen; klinik görüşme ve değerlendirmede belirlenen; nöropsikolojik testlerin yanında, gerekli görülen psikolojik testlerle de raporlandırılan; süreç boyunca günlük iş ve davranışları giderek daha olumsuz şekilde etkileyen, bağımsız davranmayı giderek olanaksızlaştıran; kalıcı olabildiği gibi madde ya da ilaç kesildiğinde, belirli bir yoksunluk döneminden sonra düzelebilen geçici nörobilişsel bozukluk. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS konusunda bilgi olmadığı belirtilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Risk faktörleri arasında demografik özelikler (örn., 50 yaş ve üstünde olma); sağlıkla ilgili özellikler (örn., uzun süreli madde kullanımı, uzun süreli beslenme eksikliği, karaciğer hastalıkları, kardiyovasküler hastalıklar, yüksek tansiyon, ateroskleroz, serebrovasküler olay ya da hastalıklar) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Eksen I’in altındaki Delirium, Demans, Amnestik ve Diğer Kognitif Bozukluklar/Demans’ta Madde Kullanımının Yol Açtığı Kalıcı Demans, ayrıca, Delirium, Demans, Amnestik ve Diğer Kognitif Bozukluklar/Amnestik Bozukluklar’da Madde Kullanımının Yol Açtığı Amnestik Bozukluk olarak yer alır. DSM-5’te, Nörobilişsel Bozukluklar ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu bildirilmemektedir). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: Psikoterapi ağırlıklıdır. Madde kullanımının risk ve zararları konusunda eğitim programları, sosyal destek programları, rehabilitasyon programları, bireysel psikoterapi, aile ve grup terapileri gibi destekleyici teknikler uygulanır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması, nörobilişsel bozukluklar