social communication disorder - sosyal iletişim bozukluğu / toplumsal iletişim bozukluğu
sosyal bağlamda dil kullanmada; sosyal iletişimi başlatma ve sürdürmedeki bozuklukları içerir. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ya da bulgular arasında a. amaca yönelik sosyal davranış (örn., selamlama, sosyal paylaşımda bulunma) sergilemede sorunlar b. sosyal iletişimde esneklik sorunu nedeniyle yer, zaman ve kişiye uygun iletişim becerilerinde yetersizlik (örn., sınıfta, sokakta olduğundan; çocuklarla, büyüklerle olduğundan farklı konuşma), c. sohbeti sosyal ipuçlarına göre düzenlemede (örn., söz almak için sırasını bekleme) sorun. d. yanlış anlaşıldığında kendini tekrar ifade edebilme güçlüğü, e. sözel ve sözel olmayan simgeleri kullanmada, imalı konuşma (örn., çıkarımda bulunma), dilin dolaylı ya da mecazi anlatımlarında (örn., deyim, nükte/espri, metafor) sorunlar vardır. Pragmatik iletişim bozukluğu olarak da adlandırılmaktadır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS çocukluk dönemi için %1.00, ergenlik dönemi için %0.49 olarak verilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Biyolojik, genetik, çevresel ve psikososyal faktörler etkilidir. Risk faktörleri arasında ailede otizm açılımı kapsamında bozukluk, özgül öğrenme bozukluğu ve iletişim bozukluğu vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemekte olup Eksen I’in altındaki Genellikle İlk Kez Bebeklik, Çocukluk ya da Ergenlik Döneminde Tanısı Konan Bozukluklar/İletişim Bozuklukları’nda Başka Türlü Adlandırılamayan (BTA) İletişim Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Nörogelişimsel Bozukluklar ana tanı kategorisi, İletişim Bozuklukları türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F80.89). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.]. Tedavi: Özel eğitim ağırlıklıdır. Vakanın iletişim becerilerinde yaşadıkları güçlüklere odaklanılır, davranış değiştirme programları gibi destekleyici teknikler uygulanır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: dil bozukluğu, konuşma sesi bozukluğu, çocuklukta başlayan akıcılık bozukluğu, tanımlanmamış iletişim bozukluğu