restless legs syndrome - huzursuz bacaklar sendromu

ekstremitileri (özellikle bacakları) hareket ettirme dürtüsüne neden olan anormal duyum, huzursuzluk ve rahatsızlık hissi. Bozukluk, bu durumlara tepki olarak ortaya çıkan ve karşı konulamayan bacakları hareket ettirme dürtüsü ya da gereksiniminden kaynaklanır. Daha çok akşam ve gece saatlerinde, otururken ya da uzanırken yani dinlenme halindeyken ortaya çıkar ve giderek kötüleşir. Willis-Ekbom hastalığı olarak da adlandırılmaktadır. Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te genel nüfus PREVALENS'i %2.0-7.2 olarak verilmektedir. Kadınlardaki bozukluğun erkeklerdekine oranı 1.5-2.0/1’dir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik ve psikolojik faktörler etkilidir. Risk faktörleri arasında demografik özellikler (örn., kadın olma, 60 yaş ve üstünde olma); biyolojik/fizyolojik/sağlıkla ilgili özellikler (örn., obezite, demir eksikliği, yüksek tansiyon, sigara ve/veya alkol kullanımı, seçici serotonin geri alım inhibitörleri kullanımı) psikiyatrik bozukluklar (örn., vaka ya da ailesinde uyku bozukluğu, depresyon, kaygı) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemekte olup Eksen I’in altındaki Uyku Bozuklukları/Primer Uyku Bozuklukları/Parasomnialar’da Başka Türlü Adlandırılamayan (BTA) Parasomnia olarak yer alır. DSM-5’te, Uyku-Uyanıklık Bozuklukları ana tanı kategorisi, Parasomnialar türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: G25.81). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. farmakoterapi: Özelde Parkinson hastalığında kullanılan ilaçlar (örn., levodopa, pramipexole, rotigotine, ropinirole), antikonvülsanlar/antiepileptikler (örn., carbamazepine, gabapentin) ve ferritin replasmanı kullanılır. 2. çevre ve uygun yaşam etkinliklerindeki düzenlemeler: Bunlar arasında dinlenme sırasında zihinsel aktiviteyi artıran etkinliklerde (örn., bulmaca çözme) bulunma; uyumadan önce hafif ya da orta derecede fiziksel aktivite yapma (örn., germe egzersizleri), sıcak banyo yapma; yatak odasını serin tutma; belli bir saatte uyuyup belli bir saatte uyanmayı, gündüz uyumamayı içeren bir uyku düzeni uygulama; kafein, nikotin, alkol, antihistaminik, antiemetik ve/veya antipsikotik ve antidepresan kullanımından kaçınma. [Tanımlayan/açıklayan: İngiliz tıp doktoru Thomas Willis (1672; 1621-1675)]   bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: NREM döneminde uykudan uyanma bozuklukları, kâbus bozukluğu, REM uykusu davranış bozukluğu, maddenin/ilacın yol açtığı uyku bozukluğu, tanımlanmış diğer bir insomnia bozukluğu, tanımlanmamış insomnia bozukluğu, tanımlanmış diğer bir hipersomnia bozukluğu, tanımlanmamış hipersomnia bozukluğu, tanımlanmış diğer bir uyku-uyanıklık bozukluğu, tanımlanmamış uyku-uyanıklık bozukluğu