other (or unknown) substance intoxication - diğer (ya da bilinmeyen) bir madde intoksikasyonu / diğer (ya da bilinmeyen) bir madde esrikliği

söz konusu maddenin aşırı miktarlar ve/veya uzun süreler kullanımı sırasında ya da kullanımdan kısa süre sonra ortaya çıkan davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ya da bulguları içerir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te PREVALENS konusunda bilgi olmadığı belirtilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Risk faktörleri arasında demografik özellikler (örn., düşük sosyoekonomik düzey); psikososyal özellikler (örn., madde kullanan akran grubu içinde olma, maddeye erişim ve onu elde etme kolaylığı, parçalanmış aile yapısı, ebeveynlerden birinin ölümü, ebeveyn destek ve denetiminde yetersizlik, anne ve baba tarafından uygulanan disiplinde tutarsızlık, işsizlik); psikiyatrik bozukluklar (örn., madde kullanım bozukluğu, depresyon, bipolar bozukluk, şizofreni, antisosyal kişilik bozukluğu, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de, Madde Kullanımı ile İlişkili Bozukluklar/Diğer (ya da Bilinmeyen) Bir Madde Kullanımı ile İlişkili Bozukluklar/ Diğer (ya da Bilinmeyen) Bir Madde Kullanımının Yol Açtığı Bozukluklar’da Diğer (ya da Bilinmeyen) Bir Madde Entoksikasyonu olarak yer alır. DSM-5’te, Maddeyle İlişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları ana tanı kategorisi, Maddeyle İlişkili Bozukluklar/ Diğer (ya da Bilinmeyen) Bir Maddeyle İlişkili Bozukluklar türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu alt türler için bildirilmektedir). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’ e (Köroğlu, 2014) bakınız.] DSM-5’teki Alt Türler: şiddeti açısından a. hafif diğer (ya da bilinmeyen) bir madde kullanım bozukluğu eştanısı (ICD-10-CM kodu: F19.129), b. orta derecede ya da ağır diğer (ya da bilinmeyen) bir madde kullanım bozukluğu eştanısı (ICD-10-CM kodu: F19.229), c. diğer (ya da bilinmeyen) bir madde kullanım bozukluğu eştanısı bulunmamakta (ICD-10-CM kodu: F19.929). Tedavi: 1. tıbbi önlem ve müdahaleler: Uyanık olan intoksikasyon vakasında, koruyucu ve destekleyici yaklaşımlar uygulanır. Ağır intoksikasyon durumunda, solunumun baskılanması sonucu ölümü engellemeye yönelik tıbbi müdahalelerde bulunulur (örn., ventilasyon, aspirasyon, sıvı-elektrolit dengesinin düzenlenmesi. 2. psikoterapi: Bilişsel-davranışçı terapiler; vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada motivasyon artırma terapisi ve istendik davranışların pekiştirilmesini içeren bağıllık yönetimi (contingency management) gibi destekleyici teknikler uygulanır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: diğer (ya da bilinmeyen) bir madde kullanım bozukluğu, diğer (ya da bilinmeyen) bir madde yoksunluğu, tanımlanmamış diğer (ya da bilinmeyen) bir maddeyle ilişkili bozukluk