hoarding disorder - biriktirme bozukluğu / biriktiricilik bozukluğu / istifleme bozukluğu

vakanın sahip olduğu canlı ya da cansız nesneleri, onların maddi ya da manevi değerlerinden bağımsız olarak, elden çıkarmada, onlardan vazgeçmedeki güçlüğü içerir. Vaka, sahip olduklarını saklamanın gerekli olduğuna inanır ve onları bırakma düşüncesi onda yoğun kaygı yaratır. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te genel nüfus PREVALENS’i konusunda bilgi olmadığı belirtilmektedir. Tarama çalışmalarında bildirilen nokta prevalensi %2-6 olup erkeklerdeki prevalens daha yüksektir. Klinik örneklemlerdeki prevalens, kadınlarda ve 55-94 yaş grubunda olanlarda daha yüksektir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik risk faktörleri ağırlıktadır. Birinci derece akrabalarda ve tek yumurta ikizlerinde biriktirme bozukluğu olması kişideki riski %50 artırır. Diğer risk faktörleri arasında psikolojik özellikler (mizaç özellikleri: örn., kararsızlık; bilişsel yanlılıklar: örn., zayıf organizasyon yetisi, sahip olmanın önemine dair yanlış inançlar; yoğun travmatik yaşantı ve stresörler) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemektedir. DSM-5’te, Obsesif-Kompulsif Bozukluk ve İlişkili Bozukluklar ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM kodu: F42). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-TR-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. psikoterapi: Vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada, bozukluğun nüks olasılığını azaltmada bilişsel-davranışçı terapiler, motivasyonel görüşme ve beceri eğitimi gibi destekleyici teknikler uygulanır. 2. farmakoterapi: Bozukluğa özgü bir ilaç yoktur. Eşhastalanım veya ek belirtiler varsa, bunlarla ilgili ilaç kullanılır. Antidepresanlar grubundan seçici serotonin geri alımı inhibitörlerinden (SSRIs; örn., citalopram, fluoxetine, paroxetine, sertraline) yararlanılabilmektedir. bakınız: DSM-5 sınıflandırması karşılaştırınız: obsesif-kompulsif bozukluk, beden dismorfisi bozukluğu, saç yolma bozukluğu, deri yolma bozukluğu, tanımlanmış diğer bir obsesif-kompulsif ve ilişkili bozukluk, tanımlanmamış obsesif-kompulsif ve ilişkili bozukluk