gambling disorder - kumar oynama bozukluğu

kumar oynamanın fiziksel ve/veya psikolojik etkilerine karşı yoğun duyarlık (SENSİTİVİTY) gelişmesi, kumar oynamak için yoğun arzu ve gereksinim duyulması; kumar oynamayı kompulsif bir şekilde gerçekleştirmeye çalışma, söz konusu etkinliği sınırlandıramama, etkinlik engellendiğinde olumsuz duygular sergileme; kumar oynama etkinliklerini gizlemek için yalan söyleme; kumar oynama nedeniyle davranışsal/mental ve bedensel sıkıntılar yaşandığı, işlevsellik alanlarında (örn., sosyal, mesleki, medeni, okul) sorunlarla karşılaşıldığı halde kumar oynama davranışını tekrarlı olarak sürdürme; kumar oynama etkinliğinden beklediği coşkuyu sağlayabilmek için giderek daha çok parayla kumar oynamaya gereksinim duymayı içerir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te genel nüfus için yaşam boyu PREVALENS %0.4-1.0 olarak verilmektedir. Erkek ve kadınlardaki oranlar, sırasıyla %0.6 ve %0.2’dir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Genetik, psikolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Risk faktörleri arasında demografik özellikler (örn., erkek olma, düşük sosyoekonomik düzey); psikososyal özellikler (örn., alkol ve/veya sigara kullanma, suça ilişkin davranışları, ailede kumar bağımlılığı, kumar bağımlılığı olan akran grubu içine olma, parçalanmış aile yapısı, ebeveynlerden birinin ölümü, ebeveyn destek ve denetiminde yetersizlik, anne ve baba tarafından uygulanan disiplinde tutarsızlık) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemektedir. DSM-5’te, Maddeyle İlişkili Bozukluklar ve Bağımlılık Bozuklukları ana tanı kategorisi, Maddeyle İlişkili Olmayan Bozukluklar türünün alt türüdür (ICD-10-CM kodu: F63.0). Tedavi: 1. farmakoterapi. Bağımlılığının tedavisinde (vakanın davranışsal bağımlılığından arındırılması, yoksunluk belirtilerinin azaltılması ve nüksün önlenmesinde) opioid agonistleri (örn., methadone, buprenorfin), opioid antagonistleri (örn., naloxone, naltrexone), antidepresanlar grubundan serotonin geri alım inhibitörleri (SSRIs; örn., fluoxetine, escitalopram, sertraline), serotonin ve noradrenalin geri alım inhibitörleri (SNRIs; örn., venlafaxine) kullanılır. 2. psikoterapi: Bilişsel-davranışçı terapiler; vakanın genel uyum ve uyuncunu artırmada motivasyon artırma terapisi ve istendik davranışların pekiştirilmesini içeren bağıllık yönetimi (contingency management) gibi destekleyici teknikler uygulanır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması