erectile disorder - sertleşme bozukluğu / erektil disfonksiyon

erkekte sertleşme ve cinsel etkinliği bitirene dek sertleşmeyi sürdürmede belirgin güçlüğü, sertlik düzeyinde belirgin azalmayı içerir. Davranışsal/mental ve bedensel belirtiler/belirleyiciler ya da bulgular a. vaka cinsel açıdan etkin hale geldikten (yaşam boyu) ya da olağan bir cinsel işlevsellik evresinden (edinsel) sonra başlayabilir, b. belli uyarıcı durumu ya da eş/partnerden bağımsız (yani yaygın olarak) veya belirli bir uyarıcı durumu veya eş/partnerle (yani durumsal olarak) ortaya çıkabilir, c. şiddeti açısından hafif, orta ya da ağır olabilir. [Bozukluğa ilişkin belirtilerin/belirleyicilerin tam listesi ve TANI ÖLÇÜTLERİ için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Epidemiyoloji: DSM-5’te genel nüfus için PREVALENS konusunda bilgi olmadığı, ancak yaş ilerledikçe vaka sayısının arttığı (%2-50) belirtilmektedir. [Diğer bazı epidemiyolojik bulgular için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Etiyoloji: Biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Risk faktörleri arasında biyolojik/fizyolojik/sağlıkla ilgili özellikler (örn., ürolojik hastalıklar, kardiyovasküler hastalıklar, obezite, metabolik bozukluklar, ilaç yan etkileri, madde kötüye kullanımı, eşler/partnerlerde cinsel işlev bozukluğu, genel sağlık sorunları); psikiyatrik bozukluklar (örn., depresyon, kaygı, iletişim problemleri); psikososyal özellikler (örn., eşler/partnerler arasında uyumsuzluk ve çatışma); psikolojik özellikler (örn., iş kaybı, bir yakınını kaybetme gibi stresörler, cinsel ve/veya duygusal istismar öyküsü, olumsuz bir yaşam tarzı, performans kaygısı, düşük özgüven); kültürel ve dini özellikler (örn., cinselliğe yönelik tutumlar) vardır. Sınıflandırma/Tanılama: DSM-IV-TR’de bu adla geçmemekte olup Eksen I’in altındaki Cinsel Bozukluklar ve Cinsel Kimlik Bozuklukları/Cinsel İşlev Bozuklukları’nda Başka Türlü Adlandırılamayan (BTA) Cinsel İşlev Bozukluğu olarak yer alır. DSM-5’te, Cinsel İşlev Bozuklukları ana tanı kategorisinin türüdür (ICD-10-CM: F52.21). [Ana tanı kategorisi altındaki tür (type) ve alt türlerin (subtype) kapsamlı dökümü için DSM-5’e (Köroğlu, 2014) bakınız.] Tedavi: 1. farmakoterapi: Prostoglandin E1’ler (örn., alprostadil), dopaminerjik agonistler (örn., apomorphine), düz kas gevşeticileri (örn., papaverin hydrochloride, phentolamine, yohimbine) ve  osfodiesteraz tip 5 inhibitörleri (örn., sildenafil, vardanafil, tadalafil) kullanılır. 2. psikoterapi: Psikanaliz (anne, baba ve çocuk arasındaki cinsel sorunlara neden olduğu düşünülen, çözümlenmemiş çatışmalara odaklanır); davranışçı terapiler (cinsel davranışlara ilişkin yanlış öğrenmeleri, derin kas gevşemesi ve sistematik duyarsızlaştırma yöntemleri ile ortadan kaldırmada); bilişsel-davranışçı terapiler (işlevsel olmayan davranışlara yol açan olumsuz duygu ve düşünceleri belirlemede; işlevsel olmayan inançları, tutum ve düşünceleri değiştirmede; yönlendirilmiş mastürbasyon, hisse odaklanma ve duyarlığı sistematik olarak azaltma ve kaygı düzeyini düşürmede); Masters ve Johnson yaklaşımı (eşler/partnerler arasındaki cinsel sorunun ortaya çıkması ve sürdürülmesinde rol oynayan hatalı davranışları değiştirmeye yönelik ev ödevleri konusunda eğitim vermede); evlilik terapisi (ilişki sorunlarına odaklanan müdahaleler yapmada) uygulanır. bakınız: DSM-5 sınıflandırması, cinsel tepki döngüsü karşılaştırınız: geç boşalma, kadında orgazm bozukluğu, kadında cinsel ilgi/uyarılma bozukluğu, cinsel organlarda-pelviste ağrı/içe girme bozukluğu, erkekte düşük cinsel istek bozukluğu, erken boşalma, maddenin/ilacın yol açtığı cinsel işlev bozukluğu, tanımlanmış diğer bir cinsel işlev bozukluğu

Abbreviation/Symbol: ED
Alan Adı:
  • Bozukluk ve Hastalıklar: Nöropsikiyatrik, Klinik Psikolojik
  • Bozukluk ve Hastalıklar: Tedavi

paylaşım

atıf için

Karakaş, S. (2017). Prof. Dr. Sirel Karakaş Psikoloji Sözlüğü:
Bilgisayar Programı ve Veritabanı - www.psikolojisozlugu.com (sürüm: 5.2.0/2022)

3835