self-psychology - öz-psikolojisi / kendilik psikolojisi

öz yani kendi olmayı, bu bağlamda kişilik gelişimini açıklayan psikoanalitik kuram. Kurama göre, özün bileşenleri amaç kutbu (pole), ideal ve standartlar kutbu, ikisi arasında oluşan gerilim yayıdır (arc of tension). Yetenek ve becerileri bu gerilim yayı harekete geçirir. Kuramdaki öz tipleri şunlardır: 1. gerçek öz. Yenidoğanın, ebeveynin zihninde yer alan öz-imgesi, 2. çekirdek öz. Yaşamın ikinci yılında ortaya çıkan ilk kişilik, 3. bütünleşik (cohesive) öz. Kişinin normal işlevselliğindeki özü temsil eden bütünleşik yapı, 4. büyüklenmeci (grandiose) öz. Erken bebekliğin normal işlevselliğinde kendini merkez alan, teşhirci (exhibitionistic) öz. Teşhirci büyüklenmecilik bebeğin kendini ve yaptıklarını ortaya koymasını ve onaylama beklemesini içerir. Normal gelişimde büyüklenme giderek törpülenir ve olumlu bir öz değer sınırlarına çekilir. Gelişim sürecinde ebeveyndeki yetersiz eşduyuş bebeğin öz-değerini düzenleme yetisi kazanamamasına yol açar, bu da narsisistik psikopatoloji ile sonuçlanabilir. [Geliştiren/aktaran: Avusturya asıllı Amerikalı psikanalist Heinz Kohut (1913-1981)] bakınız: öz, büyük