seperation-individuation theory - ayrılma-bireyleşme kuramı

bu psikoanalitik kuram, gelişimi, geçmiş ya da haldeki ilişkisel bağlamdan (özelde anne ve ebeveyn figürleri) giderek daha fazla ayrışmasına (differentiation); “önemli öteki”lerle bağlar korunurken yabancılaşma ve yalıtım anlamına gelmeyen bir bağımsızlık geliştirme olarak açıklar. Bebeğin anneden ayrılmasını ve bir birey olma sürecini yani psikolojik doğumunu açıklayan kuram evre ve alt evreler şeklinde düzenlenmiştir. 1. normal otistik evre (ilk ay). Yenidoğanın kendine-yönelik, kopuk bir yaşamı vardır. Evrenin sonuna doğru, yenidoğan, haz veren-acı veren, iyi-kötü ayırımı yapmaya, bunların dıştan geldiğini fark etmeye başlar. (Daha sonraları bu evre kuramdan çıkarılmıştır.) 2. normal simbiyotik (ortakyaşar) evre (2-5. aylar). Anne ile simbiyotik bir ilişki kurulur; bu ikili birliktelikte (dual unity) duygusal bağ vardır. Bebek anneyle kendisini bir olarak düşünür; anneyi kendisinin bir uzantısı olarak deneyimler. Dikkat dış dünyaya zaman zaman yönelir. 3. ayrılma-bireyleşme evresi (5-36. aylar). Şu alt evrelere bölünen uzun bir süreçtir. 3a. ayrışma, 3b. alıştırma. Kendi içinde erken alıştırma, esas alıştırma evrelerine ayrılır. 3c. yeniden yaklaşma (rapprochement). Bebekte her deneyimini anneyle paylaşma gereksinimi vardır. Kendi içinde başlangıç, kriz, krizin bireysel çözümü alt evrelerine ayrılır. 3d. bireysellik. Ayrılma ve bireyleşme süreci boyunca yenidoğan otistik kabuğundan çıkar, çevreyle ve cansız nesnelerle ilgilenmeye başlar, onu araştırırken anneden giderek daha uzak yerlere gider, uzaklaşmanın anneden psişik uzaklık olduğunu fark ederek anneye yeniden yaklaşır. Yeniden yaklaşma sırasında nesne değişmezliği kavramı oluşur ve anne temsiline olumlu bağlanma gelişir. Anne temsilinde iyi ve kötü bütünleşir, anneye psişik olarak ulaşmanın anne temsili ve imgesi üzerinden mümkün olduğu fark edilir. Yaşamın ilk üç yılında gerçekleşen ayrılma ve bireyleşme sonucunda, çocuk, sürekliliğe sahip ilişkisel üstlenimleri (commitment) olan bağımsız bir varlığa evrilir; olgunlaşır. [Geliştiren/aktaran: Macar psikiyatr ve psikanalisti Margeret Schünberger Mahler (1897-1985)] bakınız: hedonizm karşılaştırınız: bağlanma kuramı, bağlanma stilleri, bireyleşme