attachment styles - bağlanma stilleri / bağlanma tarzları

yakın ilişkinin, güvene dayalı duygusal niteliğini belirleyen ilişkisel davranış örüntüsü. Erken dönemlerde kurulan ilişki yetişkin yaşamındaki bağlanma tipini, bağlanma tipi de kişilik örüntüsünü belirler. 1. Bebeklik döneminde bağlanma stilleri gelişim-klinik psikolojisi alanında yapılan gözlem çalışmalarıyla sınıflandırılmıştır. Yaşamın ilk iki yılında, anneyle (VEKİL ANNE ya da bakıcıyla) kurulan ilişkisel davranış örüntüsünün güvene dayalı olma durumu ve bunun sonuçları ele alınır. Sonuçlar, bebeğin duygusal gereksinimlerinin duyarlı, tutarlı ve yetkin olarak giderilme düzeyine bağlı olarak değişir. Gözlem çalışmaları dört temel bağlanma stili tanımlar. 1a. güvenli bağlanma (secure attachment): İhtiyaç anında önemli ötekinin duygusal ve fiziksel bağlamda “orada” olacağına inanma ve bu inançla davranma. 1b. kaygılı-kaçınan/kaçınmacı/kaçıngan bağlanma (anxious-avoidant attachment): İhtiyaç anında önemli ötekinin duygusal ve fiziksel bağlamda “orada” olmayacağına inanma ve bu inançla davranma. 1c. kaygılı-ikircikli/dirençli bağlanma (anxious-ambilavent/resistant attachment): İhtiyaç anında önemli ötekinin duygusal ve fiziksel bağlamda “orada” olup olmayacağı konusunda tereddüt yaşama ve bu tereddütle davranma. 1d. dezorganize/yönelim sorunlu bağlanma (disorganized/disoriented attachment): Annenin (VEKİL ANNE ya da bakıcının) korkutucu olduğu durumda, bebeğin bağlanma davranışlarını amaca yönelik olarak düzenleyememesi durumu. [Geliştiren/aktaran: İngiliz psikolog, psikiyatr ve psikanalist John Bowlby (1907-1990); Amerikalı psikolog Mary Ainsworth (1913-1999)] 2. Romantik ilişkilerde bağlanma stilleri sosyal psikoloji alanındaki çalışmalarla sınıflandırılmıştır. Bebeklikte şekillenen bağlanma, yetişkinlik dönemindeki yakın ilişkilere genellenir. Ortaya çıkan ilişkisel tutumların iki boyutu vardır: kaygı ve kaçınma. Kaygı, yakın ilişkide kendini değersiz hissetme ve terkedilme endişesini içerir. Kaçınma, yakın ilişkiler kurmaktan kaçınma, duygusal yakınlıktan rahatsız olmayı içerir. Yetişkinlikteki bağlanma stilleri bu iki boyutun düşük ve yüksek düzeylerinin birleşimlerinden oluşur: 2a. güvenli bağlanma (secure attechment). Kaygı ve kaçınma düşüktür. 2b. yadsıyan/kaçınan bağlanma (dismissing/avoidant attachment). Kaçınma yüksek, kaygı düşüktür. 2c. saplantılı bağlanma (preoccupied attachment). Kaygı yüksek, kaçınma düşüktür. 2d. korkulu bağlanma (fearful attachment). Kaçınma ve kaygının ikisi de yüksektir. bakınız: bağlanma, bağlanma kuramı, güvenli bağlanma, güvensiz/kaygılı bağlanma